Nadchodzą ogromne zmiany prawa spadkowego, które wejdą w życie już w tym roku. Jedna z najciekawszych zmian dotyczy poszerzenia katalogu osób, które mogą zostać uznane za niegodnego dziedziczenia.
Obecnie za niegodnego dziedziczenia można było uznać spadkobiercę, który:
- dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
- podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
- umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.
Jak wynika z opinii z 18 lutego 2022 r. o projekcie ustawy o zmianie ustaw – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw „projektowana zmiana art. 928 § 1 k.c. polega na dodaniu kolejnej, czwartej przesłanki niegodności dziedziczenia w postaci uporczywego niewykonywania obowiązku alimentacyjnego wobec spadkodawcy lub uporczywego uchylania się od sprawowania opieki nad spadkodawcą.
Prowadzi to do rozszerzenia zamkniętego katalogu przesłanek niegodności dziedziczenia określonego w art. 928 § 1 k.c.
Jak podkreśla Projektodawca, dodanie nowej przesłanki niegodności dziedziczenia jest uzasadnione względami słusznościowymi.
W uzasadnieniu Projektu podkreśla się bowiem, że „system prawny powinien (…) reagować na etycznie niewłaściwe zachowania osób, które mogą osiągnąć korzyści ze spadku”.
Projektodawca słusznie podkreśla, że zamknięty katalog przesłanek niegodności dziedziczenia nie pozwala na orzekanie o niegodności dziedziczenia „nawet w razie popełnienia przez daną osobę czynów wysoce niemoralnych i sprzecznych z zasadami współżycia społecznego, a niewymienionych w powołanym przepisie”.
Jest tak, z uwagi na „daleko idące skutki” jakie niesie ze sobą uznanie danej osoby za niegodną dziedziczenia”. Zgodnie bowiem z art. 928 § 2 k.c. „spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.””
