Długo się o tym mówiło. Wiele osób na to oczekiwało. I stało się! 9 lipca 2018 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, która nowelizuje przepisy w zakresie przedawnienia długów.
Mobilizowanie stron do szybszego działania w sposób zgodny z prawem, to był główny powód przemawiający za skróceniem terminów przedawnienia.
W uzasadnieniu do projektu zmian słusznie wskazano, że nie tylko zobowiązany ma interes w tym, aby stan niepewności co do możliwości dochodzenia przez uprawnionego obowiązku świadczenia był ograniczony adekwatnym terminem. Interes ten mają także osoby trzecie kształtujące swoje stosunki prawne w oparciu o długotrwały stan faktyczny.
Skrócenie ogólnego terminu przedawniania będzie zatem służyć także stabilności i pewności stosunków społecznych, co jest podstawowym celem instytucji przedawnienia.
1. Skrócenie podstawowego 10-letniego terminu przedawnienia
Celem zmiany jest przede wszystkim skrócenie podstawowego terminu przedawnienia, tj. tego 10-letniego. Podstawowy termin przedawnienia roszczeń majątkowych ma wynosić 6 lat.
Uznano, że 10-letni termin powodował zbyt duże utrudnienia dowodowe. Przyznacie, że po upływie zbyt długiego okresu trudno jest nie tylko wykazać roszczenie, ale przede wszystkim – jego ewentualne wygaśnięcie.
Ilu z Was pamięta jakie zobowiązania zaciągał 10 lat temu? Przyjęto, że termin 6 letni przyczyni się do wskazywanego zwiększenia stabilności stosunków prawnych i będzie jednocześnie terminem wystarczającym na podjęcie przez uprawnionego czynności w celu dochodzenia roszczenia.
2. Skrócenie 10-letniego terminu przedawnienia orzeczeń sądowych
Do 6 lat skrócony został również termin przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd.
3. Obowiązek oznaczenia w pozwie daty wymagalności roszczenia
Wbrew pozorom, jest to bardzo istotna zmiana. Tak dla wierzyciela, jak i dłużnika. Dla wierzyciela na pewno stanowi utrudnienie. W przeciwieństwie do wcześniej obowiązujących przepisów to na nim ciążyć będzie obowiązek właściwego wskazania początku terminu przedawnienia. Ułatwi to dłużnikowi sprawdzenie, czy dochodzone roszczenie jest już przedawnione.
4. Zmiana sposobu liczenia upływu terminu przedawnienia
W nowelizacji przewidziano także odmienny niż dotychczas, sposób liczenia upływu terminu przedawnienia. W przeciwieństwie do wcześniejszych uregulowań, gdzie termin liczony był „dzień do dnia”, obecnie bieg terminu przedawnienia kończy się z upływem ostatniego dnia roku kalendarzowego.
W związku z powyższym terminy przedawnienia zostały w istocie nieco wydłużone – o czas do końca roku kalendarzowego. Takie rozwiązanie w istocie stanowi ułatwienie dla wierzycieli, którzy pomimo obowiązku dokładnego wskazania terminu wymagalności roszczenia, nie będą musieli dokonywać szczegółowych obliczeń.
5. Wprowadzenie odrębnych reguł dotyczących przedawnienia roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom
Najbardziej wyczekiwana zmiana. Wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rzeszy osób oburzonych dotychczas obowiązującymi przepisami, które pozwalały na zasądzenie kwoty dłużnej pomimo upływu okresu przedawnienia, w przypadku gdy dłużnik nie podniósł zarzutu przedawnienia.
Na skutek wprowadzonych zmian konsumentowi już z chwilą upływu terminu przedawnienia następuje przekształcenie roszczenia w zobowiązanie niezupełne (naturalne), a zatem powstaje niemożność jego przymusowej realizacji. Co oznacza, że Sąd nijako z urzędu bada termin przedawnienia, a dłużnik z tego obowiązku zostaje zwolniony.
Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy, za przyjęciem rozwiązania uniezależniającego przekształcenie roszczenia w zobowiązanie naturalne od podniesienia zarzutu przedawnienia, przemawia potrzeba zapewnienia konsumentowi, jako słabszej stronie stosunku prawnego, niezbędnej ochrony.
Rozwiązanie takie ma też charakter dyscyplinujący uprawnionego – potencjalne zagrożenie skutkami przedawnienia już z mocy samej ustawy, a nie w wyniku podniesienia zarzutu, zmobilizuje przedsiębiorcę, aby wykonał swoje prawo podmiotowe, poprzez realizację przysługującego mu roszczenia w określonym terminie, doprowadzając w ten sposób do zgodności stanu faktycznego z obowiązującym prawem.
Powyżej przedstawiłem moim zdaniem 5 najważniejszych zmian dotyczących przedawnienia długów. Nie oznacza to, że temat został wyczerpany. Oznacza to tylko, że temat jest zbyt obszerny jak na jeden wpis.
W związku z powyższym spodziewajcie się kolejnych wpisów. Wskażę w nich furtkę jaką wprowadzono w ustawie, która umożliwia „obejście” niemożności dochodzenia przedawnionego długu od konsumenta.
Autorem tekstu jest Radca Prawny Piotr Woś.
Chcesz skonsultować swoją sprawę w tym bądź innym temacie – umów się na nieodpłatną konsultację. Dzwoń pod nr: +48 883 668 558
