Pytanie, jak bronić się przed zasiedzeniem, jest pytaniem najczęściej zadawanym przez osoby mające obawy utracić swoją własność właśnie w ten sposób.
Oczywistym wydaje się, że najłatwiej bronić się przed zasiedzeniem naszej nieruchomości poprzez przerwaniem biegu zasiedzenia.
Ale jak to zrobić?
Wbrew pozorom, sposobów jest niemało.
Najłatwiej poznać je możemy poprzez analizę orzecznictwa Sądu Najwyższego, dlatego też pozwoliłem sobie poniżej przedstawić zestawienie moim zdaniem najważniejszych orzeczeń Sądu Najwyższego, który w ten sposób tworzy otwarty katalog działań umożliwiających przerwanie biegu zasiedzenia nieruchomości.
A, oto moje zestawienie orzecznictwa SN:
Wszczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia przez samoistnego posiadacza własności nieruchomości na podstawie ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 27, poz. 250 ze zm.), przerywa bieg terminów zasiedzenia (art. 175 w zw. z art. 123 § 1 pkt 1 KC) w stosunku do posiadacza tej nieruchomości, który brał udział w postępowaniu uwłaszczeniowym.
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 23 lutego 1998 r. III CKN 384/97
Wytoczenie przez spadkobiercę powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym przez wpisanie w tej księdze również jego prawa własności, nabytego w drodze dziedziczenia, przerywa bieg terminu zasiedzenia w stosunku do pozwanego współspadkobiercy, wpisanego w księdze wieczystej i będącego w posiadaniu nieruchomości spadkowej.
Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 lipca 1992 r.III CZP 87/92
- Skutek w postaci przerwania biegu zasiedzenia wywiera jedynie akcja skierowana przeciwko posiadaczowi, a nie przez posiadacza; zarzuty zgłaszane przez przeciwnika wniosku o zasiedzenie stanowią tylko obronę w sprawie i nie są czynnością „(…) przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia (…) roszczenia;” w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 KC. Dla przerwania biegu zasiedzenia ma znaczenie akcja skierowana przeciwko posiadaczowi, a nie – skuteczne czy bezskuteczne – akcje posiadacza, z którego punktu widzenia rzeczywiste znaczenie ma faktyczne spokojne posiadanie rzeczy.
- To nie wykonanie czy nawet wydanie wyroku, lecz wytoczenie powództwa przerywa bieg zasiedzenia, podobnie jak nie wyegzekwowanie, lecz wszczęcie egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego jest konieczne dla osiągnięcia takiego rezultatu przez właściciela występującego przeciwko posiadaczowi. Intencja ustawy, aby sankcjonować faktyczny stan władania cudzą rzeczą ze skutkiem do nabycia jej własności włącznie, nie sięga tak daleko, by trwanie w posiadaniu na skutek odmowy wykonania orzeczeń sądowych wywierało pozytywne dla posiadacza konsekwencje prawne.
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 2 kwietnia 1997 r. II CKN 69/97
Zaskarżenie w trybie administracyjnym aktu własności ziemi przerywa bieg terminu zasiedzenia (art. 123 § 1 pkt 1 w zw. z art. 175 KC).
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 29 września 2004 r. II CK 18/04
Przerwę biegu zasiedzenia, w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 KC w związku z art. 175 KC powoduje tylko takie działanie właściciela, które bezpośrednio zmierza do przerwania posiadania posiadacza, a więc takie, które stanowi tzw. akcję zaczepną wymierzoną przeciwko posiadaczowi, zmierzającą do pozbawienia go posiadania.
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 23 listopada 2004 r.I CK 276/04
Skarga o wznowienie postępowania administracyjnego zakończonego aktem własności ziemi (aktem uwłaszczenia), przerywa bieg terminu zasiedzenia nieruchomości.
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 października 2005 r. II CSK 2/05
Zawezwanie posiadacza nieruchomości do próby ugodowej na podstawie art. 184 i nast. KPC w sprawie wydania nieruchomości przerywa bieg terminu zasiedzenia.
Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 czerwca 2006 r. III CZP 42/06
Wniosek współwłaściciela o zniesienie współwłasności nieruchomości przerywa bieg zasiedzenia nieruchomości w stosunku do innego współwłaściciela, który jest posiadaczem nieruchomości.
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 22 sierpnia 2007 r. III CSK 41/07
Wniosek właściciela nieruchomości o ustanowienie służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem (art. 305[2] § 2 KC) przerywa bieg terminu zasiedzenia tej służebności.
Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 21 stycznia 2011 r. III CZP 124/10
Wystąpienie z powództwem o ustalenie własności nieruchomości przerywa bieg terminu zasiedzenia.
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 25 maja 2012 r. I CSK 474/11
Powództwo windykacyjne przerywa bieg terminu zasiedzenia, jeśli jest skierowane przeciwko osobie, na rzecz której biegnie zasiedzenie.
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 20 czerwca 2012 r. I CSK 590/11
Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 KC, bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Przepis ten poprzez art. 175 KC ma odpowiednie zastosowanie do biegu zasiedzenia. Oznacza to, że bieg zasiedzenia zostaje przerwany przez czynność, o której mowa w art. 123 § 1 pkt 1 KC, przedsięwziętą przez właściciela, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, przeciwko posiadaczowi, na rzecz którego biegnie zasiedzenie. Czynnością przerywającą bieg zasiedzenia nie jest natomiast czynność sądu w postaci orzeczenia lub czynność organu administracji w postaci decyzji, chociażby odnoszące się do posiadacza, na rzecz którego biegnie zasiedzenie, w sytuacji, gdy te czynności nie zostały podjęte przez właściciela.
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 2 lutego 2017 r. I CSK 81/16
